Bu bağımlılık türü alkol, uyuşturucu ve uyarıcı madde kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan ruhsal bozukluklardandır. Alkol ve madde bağımlılığı merkezi sinir sistemini olumsuz yönde etkileyerek, davranış değişikliklerine ve aynı zamanda bedensel ve ruhsal sorunlara yol açar. Her alkol kullanan bağımlı değildir, ancak alkol almaya karşı sürekli fiziksel ve ruhsal olarak gereksinim duyan, gece ve gündüz farkı gözetmeksizin alkol tüketen, içme isteğine engel olamayan kişiler alkol bağımlılarıdır. Alkolizm de diyebileceğimiz bu bağımlılık, kronik bir davranış bozukluğudur. Alkol bağımlılığı gibi bazı uyuşturucu ve uyarıcı maddeleri de tedavi amacı dışında ve sürekli kullanma gereksinimi göstererek alınması da madde bağımlılığı olarak tanımlanır. Bu maddeler genel olarak esrar, eroin, kokain, LSD gibi narkotik türü uyuşturucular ve başta amfetamin türü olmak üzere çeşitli uyarıcılardır. Bu maddeleri kullanan kişilerde fiziksel ve ruhsal bağımlılık gelişir ve maddenin tutsağı haline gelirler. Alkol ve madde bağımlısı kişilerin zamanla bu maddelere töleransları yükseldiğinden, gitgide miktarı artırdıkları görülür. Azalttıklarında yada almadıklarında fiziksel ve ruhsal ciddi yoksunluk belirtileri gözlenir. Bunlar kısaca bilinç bulanıklığı, görme halüsinasyonları, oryantasyon / yönelim bozukluğu, korku, panik, bunaltı ve ayrıca terleme, çarpıntı, ateş, kan basıncının düşmesi, titreme, kusma ve benzeri belirtilerdir. Alkol ve madde bağımlılığın nedenleri kişilik yapısı (bozukluklar), önceden var olan ruhsal sorunlar, ailesel sorunlar, çevresel sorunlar ve farklı iç ve dış uyaranlar olabilir. Tedavisinde, gözlem altında bir süre yatarak ilaçlı tedavi ve rehabilitasyon ile kişinin bağımlılığına yol açan özgün nedenlerine yönelik psikoterapiler ve ek olarak homojen grup terapileri gerekli ve yararlıdır. Aile ve çevre ve yaşam koşullarının hastalık öncesine göre değiştirilmesi ve yeniden düzenlenebilmesi tekrarların önlenmesi bakımından önemlidir. Tedavide hastanın istek ve kararlılığı tedavi başarısında etkilidir.
Uzm. Psikolog Bülent Korkmaz
Uzm. Psikolog Bülent Korkmaz 